woensdag 20 november 2013

Tijd/schrift - Versal 11



Tijd/schrift: Jeremiah's Big Fucking Hammer

Versal 11 is uit. Het is zomer en het jaarlijkse raam op de foothills van de Noord-Amerikaanse literatuur staat wijd open.

De in de hoofdstad gevestigde literaire organisaties kunnen voor het ommeland een hoog grachtengordelgehalte hebben. Ook het in Amsterdam vervaardigdeVersal ontkomt in het veld niet aan dat stigma, maar in de elfde jaargang vind je daarvoor weinig ondersteuning.

Namedropping
Versal werd in 2002 opgericht door het internationaal georiënteerde, zelfgefinancierde wordsinhere. Zij voorzagen in de behoefte aan een transnationaal literair netwerk en beoogden de stimulering van de ontwikkeling van auteurs en de ondersteuning van hun schrijfwerk. Dit spreekt ook uit het type auteur dat je in het tijdschrift tegenkomt: underground, maar upcoming. Bekende Noord-Amerikanen als Dave Eggers of James Salter mogen dan ontbreken, het niveau is hoog. Onder de schrijvers vind je heel wat prijsfinalisten, ontvangers van stipendia en enkele laureaten.

Wie van goede literatuur houdt en op feestjes gesprekspartners het licht ongemakkelijke gevoel wil geven iets gemist te hebben, kan er dus goed aan doen om zo nu en dan en passant een naam uit Versal te droppen. In het bijzondere geval dat toch iemand reageert met: 'Christopher Rosales uit Boulder, de drievoudige winnaar van Center of American West's writing award? Darling, I love him! En ken je die prachtige bookshop daar?' volgt onvermijdelijk totale verliefdheid.

Poëzie
Op een tekst als van Rosales en een enkel experimenteel gedicht na, bevat Versal 11 een redelijk evenwichtige verdeling tussen proza en poëzie, waarbij de nadruk op verstaanbare, verhalende teksten ligt. Het ook vormelijk interessante 'A Noiseless owl' van Travis Cebula is weliswaar weinig narratief, maar de helderheid geeft wel iets van Versals poëtica te verstaan:

feathers   in   grass.    fingers   reach
out  for  the  white  deep  down.   no
one    was    ever    meant    to    see.
intimate.    exised     into    a    spent
river      of      violence.      blood    or
narration.    either   way.   sometimes
this  is  all  a   bent   head   will   yield.
some  fences  are  built  to  keep  the
dead    in     a     field.      should    we
maintain    a    nest    for    something
dragged    away     by    night.    what
then.  what  do  we  carry  if   all   we
get is this handful.

BFH
Het sterkste proza is BFH van Tracy O. Connor, dat in de verte doet denken aan Capote's beklemmende 'Tree of Night'. 'Jeremiah's Big Fucking Hammer swings from his hand, matching his strides walking the side of the highway', opent het. Het is heet in deze woestijnachtige omgeving en zijn vrachtwagen staat mijlen terug met pech langs de weg. Dan biedt een mooie vrouw hem, prachtig beschreven, op tergende wijze een lift aan:

'Any chance you're heading towards Old 66? ' 'Well I don't know.' Her fingers sit the steering wheel like birds on a wire. 'That depends.' He watches them fly up to her mouth, her left ear, the back of her neck, the hair bending on her shoulders. Her nails are lavender, or blue, the color shifting in the angle of sun.

Alleen als hij iets moois benoemt mag hij mee; maar wat hij ook aandraagt, het is niet goed genoeg. De spanning tussen de personages groeit, net als tot het einde toe de dreiging van geweld die uiteindelijk de zweem van erotiek overstemt.

Beeld
Het blad heeft een vette omslagfoto. Een poon(?) met een mensenlijk gebit, naar verluidt een speciaal voor Versal gemaakte foto. Het her en der opgenomen beeld bestaat vooral uit fotografie. Sommige foto's zijn abstracte collages, op andere hangen tweedimensionele papieren poppetjes lui aan of in het zwembad. Van Maria Aragon is werk opgenomen dat een kruising lijkt tussen Rineke Dijkstra en het late werk van Erwin Olaf.

Naast fotografie vind je enkele tekeningen, waaronder twee warme en intrigerende naïeve van Margot Holtman. Maar net als Aragons werk is het jammer dat het uit 2011 stamt. Een literair tijdschrift zou er goed aan doen om nieuw werk te stimuleren. Het mag de pret niet drukken. Meenemen op vakantie!

Gepubliceerd op 8WEEKLY!

Tijd/schrift - Das Magazin, Het jong

Tijd/schrift: De Linda van de Nederlandse letteren

Het jonge Das Magazin is een enthousiaste ode aan de literatuur, liefkozend de 'Linda van de Nederlandse Letteren' genoemd', aldus www.dasmag.nl.

Die karakterisering als 'glossy' sluit aardig, al ontbreekt de hoogglans van de bladzijden, net als Linda overigens. Het lijkt ziet er in ieder geval ganz geil uit.  

Berlijns glossygevoel
Het glossygevoel doet – overigens geheel anders dan Terras 04 Berlijn – Berlijns aan: retrovoorplat uit het Prentenboek van Tante Pau, verschillend gekleurde katernen en mooi beeld. Inhoudelijk is het blad eveneens wat glossy: zoals de beeldrijke rubriek 'Het werkkabinet', die een weerslag is van een leuk gesprek met een auteur in zijn werkkamer. Ditmaal met Charlotte Mutsaers: lectuur met gelukkig veel leuke foto's, onder andere van haar hond.

Glossy is ook de 'De schone lei', een voortdurende briefwisseling tussen Jan Jaap van der Wal en Daan Heerma van Voss, dat het als literaire bijdrage vooral goed zou doen in de FHM. Glossy zijn de jolige uitgelichte quotes in de tekst, zoals 'Ik zal nooit de Lionel Messi onder de rokers (Henk Hofland) of onder de bewoners (Cosmo Kramer) worden' uit een verder sterk Kousbroek-essay van de enigszins citeergrage Jan Postma over onzekerheid, inertie en het maken van keuzes, dat zich graag laat herlezen.

Kinderen doden kinderen 
Das Magazin doet deels denken aan De Groene Amsterdammer, een van de sponsors van het tijdschrift. De journalisten van beider tijdschriften doen aan kruisbestuiving, zo blijkt uit bijdragen van Joost de Vries (over zijn LoTR-fascinatie) en Daan Heerma van Voss. Het opent met lichtvoetig literair wereldnieuws en bovendien is een kunstbespreking opgenomen die minstens voor de helft op die van Rudi Fuchs lijkt – in de zin dat er in Das Magazin op overigens heldere en interessante wijze één in plaats van twee werken besproken wordt. Een foto van Marnix Goossens in dit geval, uit de collectie van het Foam – dat ook sponsor is. 

Je kunt je slechtere sponsoren indenken in deze subsidiearme tijden. Hun invloed is bovendien beperkt doordat Das Magazin verder primair literaire content heeft. Een ruime helft daarvan is aan het thema van 'het jong' gerelateerd en is vrij licht van karakter. Na een sterk gedicht van Ellen Deckwitz vind je ultrakorte verhalen van een achttal auteurs, onder wie A.H.J. Dautzenberg en Oek de Jong. Aan hen vroeg het blad een verhaal over de grootste wreedheid van een kind. In vijf van de acht gevallen sterft er door toedoen van hem een baby.

Joe Dunthorne
Misschien is het dan ook maar goed dat de redactie geheim heeft gehouden welke auteur bij welk verhaal hoort: de overeenkomst ontkracht de afzonderlijke verhalen. In de zon van het leesplezier schittert echter één verhaal dat sterk lijkt op het humoristische proza van Maartje Wortel. 'Over vrouwen en vogels' gaat over een kind dat zijn agressieve moeder fijntjes uitspeelt tegen een klasgenootje dat hem een blauwtje heeft doen lopen. Meesterlijk.

Verder is een voorpublicatie uit Franca Treurs roman Kreeft & Vlinder te lezen en zijn verhalen opgenomen van Maurits de Bruin (over een babyroof verteld door het kind van de daders), Shira Keller (over een ongelukkige filmpoging van 'boer zoekt vrouw') en Daan Heerma van Voss (die met puntig geplaatste komma's de juiste nadrukken weet te leggen, op het verslag van een weekendje Londen). Het Engelstalige korte verhaal van Joe Dunthorne over de claimerige dynamiek in een yogagroep is zeer treffend.

Laagdrempelig
Das Magazin bevat literatuur van hedendaagse, vooral jonge Nederlandstalige auteurs en is vrij laagdrempelig. Die glossyachtige laagdrempeligheid zorgt hopelijk voor een brede kring lezers, maar je kunt je afvragen of de redactie daarmee niet te veel van de literaire koers afwijkt. Zeker waar het de ultrakorte verhalen betreft, had zij strenger mogen zijn.

Gepubliceerd op 8WEEKLY!